Bergamotka

Klejnot włoskiej Kalabrii

Pochodzenie Bergamotki jest niepewne i owiane tajemnicą: żółty kolor wskazywałby na pochodzenie w drodze mutacji genetycznej od istniejących wcześniej gatunków cytrusów, takich jak cytryna, gorzka pomarańcza czy limonka. Niektóre legendy mówią, że pochodzi z Wysp Kanaryjskich, z których podobno została przywieziona przez Krzysztofa Kolumba; inne źródła wskazują na Chiny, Grecję lub miasto Berga w Hiszpanii; jeszcze inna historia opowiada o Maurach z Hiszpanii, którzy za 18 skudów sprzedali gałązkę bergamotki członkom rodziny Valentino z Reggio (w Kalabrii), którzy zaszczepili ją na drzewie gorzkiej pomarańczy w jednej ze swoich posiadłości w dzielnicy Santa Caterina w Reggio Calabria.

Jedno jest pewne, popularność Bergamotki związany jest z wynalezieniem, przez Giovanniego Paolo Feminisa, wody kolońskiej. To właśnie ten Włoch opatentował bergamotkę około 1700 roku, używając olejku obecnego w jej skórce jako esencji bazowej perfum. Aktualnie gatunek ten jest uprawiany głównie w Kalabrii. To właśnie ten region posiada światowy rekord w jego uprawie. W 2001 roku Bergamotce z Reggio Calabria (Bergamotto di Reggia Calabria – Olio essenziale) został przyznany certyfikat D.O.P. (Denominazione di Origine Protetta, czyli Chroniona Nazwa Pochodzenia).

Odmiany Bergamotki. Bergamotka to owoc cytrusowy, który dojrzewa od listopada do stycznia. Kształtem przypomina sporą limonkę. Ma cienką, gładką skórkę w kolorze od zielonego do żółtego. Jest bogata w olejki eteryczne o intensywnym zapachu. Uprawiana jest w trzech odmianach, które różnią się przede wszystkim owocami:

• Femminello: odmiana bardzo wydajna, o owocach małego kalibru i gładkiej skórce
• Castagnaro: odmiana bardzo wytrzymała o większych owocach i chrakterstecznej pomarszczonej skórce
• Fantastico: odmiana podobna do femminello, ale o owocach w kształcie piramidy

Właściwości lecznicze Bergamotki są liczne, zarówno w odniesieniu do zdrowia serca, jak i w zwalczaniu niektórych uciążliwych chorób skóry. Jej stosowanie jest wskazane na przykład w celu utrzymania pod kontrolą wysokiego cholesterolu.

Aromat Bergamotki jest również szczególnie przydatny w leczeniu stanów lękowych oraz jako środek antydepresyjny, na co wskazują niektóre praktyki aromaterapeutyczne. Esencja z bergamotki zawiera dużą ilość antyoksydantów, które mogą spowalniać starzenie się i zwalczać wolne rodniki.

Bergamotka w 82% składa się z wody, zawiera również kwas cytrynowy, 31,7% cukrów (fruktoza, glukoza, sacharoza), białko, błonnik pokarmowy, fosforany, pektyny, flawonoidy i witaminę C. Do tego minerały takie jak sód, potas, wapń i magnez oraz aminokwasy.

Bergamotka w kuchni. Esencja Bergamotki wykorzystywana jest przede wszystkim do aromatyzowania herbaty (słynna Earl Grey Tea). W kuchni używa się głównie jej skórki, której zapach i aromat gwarantuje daniom wyjątkowy i niepowtarzalny smak, jak w przypadku słynnego risotto al bergamotto. Idealnie komponuje się z daniami rybnymi. Jest nieodzownym składnikiem wielu deserów. Można z niej robić soki w taki sam sposób jak z innych owoców cytrusowych, lub też, pokrojoną w kliny, dodawać do sałatek. Miąższ, o kwaskowatym smaku z tendencją do gorzkiego, ma ograniczone zastosowanie, choć nie brakuje dżemów na bazie Bergamotki oraz likierów. 

Jak przechowywać Bergamotkę? Owoce pozostają świeże nawet przez 2-3 tygodnie, jeśli przechowywane są w chłodnym i suchym miejscu (nie w lodówce). Należy wybrać dla nich miejsce z dala od źródeł ciepła, w przeciwnym razie gniją lub wysychają w ciągu tygodnia. Pokrojone bergamotki należy przykryć folią i przechowywać w lodówce maksymalnie 2-3 dni. Zaleca się odcięcie wierzchniego plastra przed ich ponownym spożyciem.

OWOC:

• intensywny zapach
• gruszkowaty (piramidalny) kształt

SKÓRKA:

• cienka
• gładka
• w kolorze od zielonego do żółtego
• bogata w olejki eteryczne

MIĄŻSZ:

• kwaskowaty z tendencją do gorzkiego

OKRES DOJRZEWANIA I CZAS ZBIORÓW:

• od listopada do lutego

Innym wyjątkowym i oryginalnym owocem, który pojawia się jesienią na Sycylii jest Feijoa. Czytaj więcej!

CIEKAWOSTKI:

• Bergamotka zawdzięcza swoją nazwę Turkom, którzy nazwali ją beg armudi, czyli „gruszka pana”, ze względu na jej charakterystyczny gruszkowaty kształt.
• Neroli, powszechnie stosowany składnik perfum, to nic innego jak kwiat pomarańczy lub bergamotki.