Kumkwat, czyli chińska mandarynka

Kumkwat, chińska mandarynka, czy fortunella?

Potoczna nazwa „kumkwat” pochodzi od kantońskiej wymowy znaków 金橘, gam1 gwat1, czyli dosłownie „złota mandarynka”. Nazywana również chińską ze względu na swoje pochodzenie została pierwotnie opisana w 1780 roku przez Carla Petera Thunberga jako Citrus japonica. W 1915 roku Walter Swingle przeklasyfikował ją do osobnego rodzaju Fortunella, nazwanego na cześć brytyjskiego botanika Roberta Fortune’a (1812-1880).

Kumkwaty są to zimozielone, wolno rosnące krzewy lub małe drzewa, o wysokości 2,5- 4,5 m. Kwitną wiosną i owocują w okresie od lutego do kwietnia. Obradzają drobnymi owocami, które wielkością i kształtem przypominają pomidorki koktajlowe. Kumkwat ma jasno pomarańczową, cienką skórkę, bogatą w olejki aromatyczne. Jego miąższ jest dość kwaskowaty. Zazwyczaj zjadany jest w całości razem ze skórką. To w niej bowiem kryje się nuta słodyczy.

Gatunki i odmiany kumkwatu.

Wyróżnia się kilka gatunków kumkwatu.

Fortunella crassiflora: cechuje się ona największymi i najsłodszymi owocami z pośród wszystkich gatunków kumkwatu. Miąższ owoców zawiera mało soku, czasami także mało nasion (lub ich brak). Natomiast skórka jest mięsista, soczysta, delikatna, słodka i jadalna.
Fortunella polyandra: jej owoce są bardzo kwaśne, płomiennego koloru, a ich miąższ jest bogaty w nasiona,
Fortunella hindsii: owoce posiadają cieńszą i mniej mięsistą skórkę, mają średnicę 15-20 mm, są kuliste, barwy jasnopomarańczowej,
Fortunella margarita: owoce tego gatunku charakteryzują się jaśniejszym odcieniem pomarańczowej barwy, a także ostrzejszym smakiem skórki,
Fortunella japonica: owoce tej odmiany cechują się woskowatą, aromatyczną i ostrą skórką z dużymi gruczołami wydzielającymi olejki eteryczne, są one soczyste o słodko-kwaśnym smaku.

Olejki eteryczne i ich właściwości.

Wspomnieliśmy już o silnym aromacie owoców chińskiej mandarynki i ich bogactwie w olejki eteryczne; głównym olejkiem jest limonen, następnie alfa-pinen, alfa-bergamoten, alfa-muurolen, alfa- i beta-kariofilen oraz różne związki karbonylowe i terpenoidowe (takie jak cytronellol czy nerol), które nadają owocom niepowtarzalny smak. Dzięki temu bogactwu unikalnemu w przyrodzie (niektóre z tych związków występują niezwykle rzadko w naturalnych substancjach organicznych) kumkwat ma liczne właściwości: antybakteryjne i przeciwzapalne. Niezwykle bogaty w witaminę C i bioaktywne fenole ma również silnie działanie antyoksydacyjne. Poza tym jest dobrym źródłem mikroelementów, zwłaszcza żelaza, manganu i wapnia.

Kumkwat w kuchni.

Kumkwaty doskonale nadają się do przygotowania dżemów, kompotów i sałatek owocowych: używa się ich w całości, ze skórką. Nie jest konieczne usuwanie białych włókien między poszczególnymi segmentami owocu, ponieważ nie mają one gorzkiego smaku. Dzięki składnikom cukrowym, które posiada skórka przetwory z kumkwata są szczególnie słodkie i delikatne.

Ich cytrusowy zrównoważony smak sprawia, że stosuje się je jako marynatę do dań rybnych na bazie okonia czy leszcza, oraz potraw mięsnych z kurczaka lub kaczki.

Kumkwaty to również doskonały składnik deserów. Można z nich przygotować bavarois (krem bawarski) lub słynny włoski deser: panna cotta. Wyśmienicie smakują karmelizowane. W bardziej wyspecjalizowanych lodziarniach można spotkać także lody z wykorzystaniem kumkwata. Pasta z tych owoców nadaje lodom odpowiedni kolor i smak, a jako źródło wielu pożądanych składników odżywczych zwiększa także wartość odżywczą lodów.

Do czego jeszcze można wykorzystać „chińską mandarynkę”? Oczywiście do włoskiego digestivo (likieru wspomagający trawienie).

Przechowywanie

Kumkwaty mogą być przechowywane w temperaturze pokojowej 3-4 dni. Przechowywane w lodówce zachowują swoją świeżość do 3 tygodni. W postaci puree, zamrożone kumkwaty można przechowywać ponad pół roku.

OWOC: